علي تاجديني - نويسنده و پژوهشگر - در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر، ضمن بيان اين مطلب افزود: از آن جايي كه امام در حوزه عرفان در سطح بالايي قرار داشته و اساسا تعلق به مكتب عرفاني داشته است، خواه ناخواه به شعر و ساير مقولات هنري با ديد بازتري نگاه مي كرده است.
وي به برخورد امام با مسائلي همچون سينما، موسيقي و شطرنج اشاره كرد و ادامه داد: هنوز هم برخي علماي حوزوي ما با مطرح كردن امام خميني(ره) به عنوان حامي شعر و موسيقي و هنر مخالفند اما ما براي فرار از تحجر نيازمند طرح نظريات ايشان هستيم.
نويسنده كتاب " بذر مشاهده "، بينش زيبايي شناسانه امام خميني(ره) را مورد تاكيد قرار داد و گفت: در خاطرمان هست كه با پخش برخي سريال هاي تلويزيوني كه حتي زنان در آنها با كلاه گيس بازي مي كردند، بسياري از ائمه جماعات داد برمي آوردند و مخالفت مي ورزيدند اما امام هوشمندانه اطلاعيه اي داد و آن موارد مشهود را آموزنده و در عين حال سرگرم كننده خواند.
تاجديني افزود: اينها به خاطر اين نبود كه امام رئيس و رهبر حكومت بود بلكه به اين دليل بود كه واقعا به آنها اعتقاد داشت و در اين مورد صادق بود. زماني كه ديوان شعر ايشان منتشر شد آن دسته اي كه تنها امام را فقيه مي خواندند و جنبه هاي هنري و عرفاني شخصيت ايشان را نمي خواستند، از اين امر راضي و خرسند نبودند؛ چرا كه تمايل نداشتند ديدگاه هاي صدرايي و ابن عربي امام خميني مطرح شود.
وي ادامه داد: يك بار نويسنده اي فرانسوي به ايران آمد و گفت، شما در ايران و جهان همواره زواياي سياسي و انقلابي امام خميني را مطرح مي كنيد و هيچ كس جنبه هاي عرفاني او را نمي شناسد. او كه مصباح الهدايه امام را خوانده بود و بسيار بهت زده بود گفت، جنبه هاي عرفاني و غيرفقاهتي امام نيز آن قدر جذاب و شگفت انگيز است كه دنيايي تازه را به روي غربيان مي گشايد و من تعجب مي كنم چرا شما در طرح نگره هاي صدرايي او كوتاهي مي كنيد؟
وي به مشكلات طرح انديشه هاي عرفاني مولانا و ابن عربي در جامعه اشاره كرد و يادآور شد: دو دسته با چاپ اشعار امام مخالف بودند. يك دسته آدم هاي خشك و بي ذوق كه انتشار اشعار ايشان را دور از شان امام و موجب تنزل جايگاه وي مي دانستند و دسته ديگر شاعراني كه بعد شعري امام را قوي نمي دانستند و آن را با ساير اشعار مقايسه مي كردند.
اين نويسنده، قالب و زبان شعري را براي امام بي اهميت دانست و ادامه داد: امام به دنبال هنرنمايي نبود. حافظ و سعدي بارها مي نوشتند و اصلاح مي كردند اما مولانا به قالب اهميتي نمي داد و در جستجوي مفهوم و معنا بود. امام هم به ظرف هنر اهميت نمي داد اما ديوان شعرش آئينه اي براي بازتاب دادن انديشه هاي عرفاني اش به شمار مي رفت كه حتي بر مبناي آن مي توان شرحي بر انديشه هاي ايشان نوشت.
تاجديني نگاه پژوهشي خود را در كتاب "بذر مشاهده" پيرامون اشعار امام(ره) نگاهي انديشه محور عنوان كرد و افزود: من در سروده هاي امام تنها به دنبال انديشه و محتوا بودم و اين كه ببينم نقطه نظر امام درباره عقل و عشق و طبيعت و ... چيست. مي خواستم ديدگاه ايشان را راجع به مسائل مختلف بدانم و آنها را با آرا و بيانات غيرشعري اش مقايسه كنم.
وي در پايان ضمن انتقاد از برخوردهاي قياسي با شعر امام و نيز عدم توجه به جنبه هاي عارفانه آن، تصريح كرد: به اعتقاد من به لحاظ هنري نبايد وقتي را صرف بررسي اشعار امام كنيم و امام هم در اين مورد ادعايي نداشته است. اما قياس آن با مثنوي و تحليل معنايي آن امري سودمند است چرا كه معنا در شعر امام بر زبان و صبغه شعري غلبه دارد. ديوان امام به كتاب فلسفه اي مي ماند كه به زبان شعر نوشته شده باشد.
نظر شما